Champions League thể thức mới: Một Super League trá hình?

Đây không chỉ là chiến thắng với cách biệt lớn nhất trong lịch sử chung kết giải đấu, mà còn là cột mốc đánh dấu sự trở lại của bóng đá Pháp trên đỉnh châu Âu sau hơn ba thập kỷ chờ đợi kể từ thời Marseille năm 1993.

Tuy nhiên, phía sau tấm huy chương vàng và chiếc cúp bạc lấp lánh là những con số khổng lồ. Theo ước tính của Transfermarkt, PSG đã chi hơn 2,3 tỷ euro vào chuyển nhượng kể từ khi được Qatar Sports Investments tiếp quản năm 2011. Riêng đội hình xuất phát trong trận chung kết đã tiêu tốn 403 triệu bảng – gấp gần ba lần so với Inter Milan (137 triệu bảng). Đây là minh chứng rõ nét cho thấy sức mạnh tài chính đang ngày càng lấn át giá trị cạnh tranh của Champions League.

Champions League thể thức mới: Càng mở rộng, càng khép kín?

Mùa giải 2024/25 đánh dấu sự ra đời của thể thức Champions League hoàn toàn mới. Không còn vòng bảng truyền thống, UEFA chuyển sang mô hình “giai đoạn liên đoàn” gồm 36 đội thay vì 32. Mỗi đội thi đấu 8 trận với 8 đối thủ khác nhau, qua đó tăng số trận và tăng tính đối đầu trực tiếp giữa các đội bóng lớn.

Trên lý thuyết, đây là một sự cải tiến mang lại nhiều trận cầu hấp dẫn hơn cho người hâm mộ. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng điều này thực chất là một dạng Super League trá hình. Những đội bóng lớn sẽ gần như mặc định có suất dự Champions League mỗi mùa, bất kể phong độ tại giải quốc nội. Việc UEFA phân bổ suất tham dự dựa trên hệ số thành tích các giải đấu – thay vì chỉ dựa vào thứ hạng quốc nội – khiến các nền bóng đá nhỏ bị đẩy lùi khỏi cuộc chơi.

Sáu đại diện Premier League: Mất cân bằng rõ rệt

Champions League mùa tới sẽ có đến sáu đội bóng đến từ Premier League: Man City, Arsenal, Liverpool, Chelsea, Newcastle và Tottenham. Trong số này, Tottenham – đội xếp tận thứ 17 Ngoại Hạng Anh – có vé nhờ vô địch Europa League. Newcastle, xếp thứ năm, cũng giành suất nhờ hệ số UEFA của nước Anh quá vượt trội.

Trong khi đó, những đội vô địch quốc gia từ Hà Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Bỉ, Séc... lại phải đá vòng loại để tranh giành bảy suất cuối cùng. Điều này khiến Champions League ngày càng giống một sân chơi “đóng” cho các ông lớn. Trong số 29 đội đã giành vé trực tiếp mùa này, chỉ có 11 đội là nhà vô địch quốc nội.

Champions League chứng kiến sự phân tầng rõ rệt

Kể từ sau chiến thắng của Porto dưới thời Jose Mourinho năm 2004, bóng đá châu Âu chưa từng chứng kiến thêm một “kẻ ngoài cuộc” nào vô địch Champions League. 21 mùa gần nhất chỉ có 10 đội vô địch, đa phần đều là các CLB giàu có như Real Madrid, Barcelona, Bayern Munich, Chelsea, Liverpool, Man City...

Theo chuyên gia tài chính bóng đá Kieran Maguire, xác suất để một CLB nhỏ như Porto năm xưa vô địch Champions League hiện nay cũng giống như việc Leicester vô địch Premier League 2016 – gần như không thể lặp lại. “Chúng ta đang chứng kiến sự phân tầng rõ rệt, và Champions League bây giờ đang được thiết kế để chiều lòng các đại gia.”

Thể thức mới có thực sự hấp dẫn

Champions League 2025 mang lại nhiều trận cầu hấp dẫn hơn, lượng bàn thắng tăng, lượt xem cũng cao hơn. Nhưng tính bất ngờ, kịch tính – vốn là linh hồn của các giải đấu loại trực tiếp – lại dần biến mất. Khi mà người ta có thể dự đoán 80% số đội lọt vào vòng knock-out, câu hỏi đặt ra là: điều gì còn khiến người hâm mộ hồi hộp?

Nhiều cổ động viên, nhà chuyên môn và các CLB nhỏ đã lên tiếng lo ngại. UEFA từng chống lại Super League năm 2021 với lý do bảo vệ bóng đá truyền thống, tính công bằng và tính mở. Nhưng giờ đây, những gì UEFA đang làm – thông qua thể thức mới – lại đi ngược hoàn toàn với tuyên ngôn ban đầu.

Champions League cần cân bằng lại

Để duy trì sức hấp dẫn và bản sắc, UEFA cần có biện pháp cân bằng lại giải đấu. Hệ số UEFA nên chỉ là một yếu tố phụ, trong khi thành tích quốc nội cần được xem là ưu tiên hàng đầu. Các nhà vô địch quốc gia không thể tiếp tục bị gạt ra bên lề. Champions League không nên là “siêu giải đấu của các ông lớn” mà phải là nơi hội tụ tinh hoa bóng đá châu Âu từ mọi cấp độ.