Chân dung Jose Mourinho - Con đường trở thành "Chúa tể hắc …

"Tìm thấy vẻ đẹp trong sự xấu xí là đặc quyền của nhà thơ. Còn đây là thất bại đẹp nhất trong sự nghiệp của tôi."

Giữa một tiểu thuyết gia người Anh và Jose Mourinho, thoạt nhìn, không có nhiều điểm chung. Nhưng những dòng trên, với sự thực dụng đến tàn nhẫn của Mourinho, lại khiến người ta phải bối rối: đó là một câu trích dẫn sau trận đấu hay là lời bình của một nhà thơ ? Câu nói đó, tự nó, đã gói gọn cả một triết lý, một sự nghiệp đầy rẫy những mâu thuẫn và vinh quang được xây dựng trên nền tảng của sự đối đầu.

Để hiểu được con người và sự nghiệp của Mourinho, chúng ta phải quay trở lại một thời điểm mang tính bước ngoặt vào mùa hè năm 2008. Một khoảnh khắc định mệnh trong hành lang quyền lực của sân Camp Nou đã thay đổi Mourinho mãi mãi. Một lời từ chối cay đắng đã biến ông thành một nhà cầm quân theo chủ nghĩa thực dụng đến cực đoan, một "Chúa tể hắc ám" sẵn sàng làm mọi thứ để dập tắt thứ bóng đá đẹp đẽ mà cả thế giới tôn thờ.

Bước ngoặt ở Camp Nou: Sự ra đời của "Chúa tể hắc ám"

Vào mùa hè năm 2008, Barcelona tìm kiếm một huấn luyện viên mới sau khi sa thải Frank Rijkaard. Ban lãnh đạo CLB khao khát trở lại với bản sắc của Cruyff, thứ bóng đá vị nghệ thuật đã làm nên tên tuổi của họ.

Hai ứng cử viên cuối cùng được đưa ra: một là Jose Mourinho, người từng là trợ lý HLV tại CLB, giờ đã là một nhà cầm quân lừng lẫy với chức vô địch Champions League và 2 danh hiệu Ngoại hạng Anh trong tay. Người còn lại là Pep Guardiola, huyền thoại của CLB, nhưng khi đó chỉ là một HLV non trẻ vừa kết thúc năm đầu tiên dẫn dắt đội dự bị của Barça.

Mourinho đã chuẩn bị kỹ lưỡng. Ông trình bày một kế hoạch chi tiết, một bài thuyết trình PowerPoint đầy tham vọng, cho thấy sự am hiểu sâu sắc và một lộ trình rõ ràng để đưa Barcelona trở lại đỉnh cao. Nhưng ban lãnh đạo Barcelona đã đưa ra một lựa chọn mang tính ý thức hệ. Họ đã chọn Guardiola, chọn sự lãng mạn và bản sắc thay vì một người chiến thắng đã được chứng minh.

Lời từ chối này không đơn giản chỉ là một quyết định chuyên môn, nó là một cái tát vào niềm kiêu hãnh của Mourinho. Nó đã thổi bùng lên ngọn lửa bên trong ông, một khao khát phải chứng minh rằng triết lý của Barcelona là sai lầm, rằng chiến thắng mới là chân lý tuyệt đối, bất kể nó có đẹp đẽ hay không.

"Đó là khoảnh khắc Mourinho trở thành 'Chúa tể hắc ám'," nhà báo Jonathan Wilson giải thích. "Ông ấy như tự nhủ với cả thế giới: Nếu họ muốn chơi bóng để giải trí, thì tôi sẽ đảm bảo rằng sẽ không ai có thể vui vẻ được nữa."

"Thất bại đẹp nhất": Đỉnh cao của triết lý thực dụng

Đỉnh cao của triết lý thực dụng đó, và có lẽ là đỉnh cao trong cả sự nghiệp huấn luyện của Mourinho, đã đến một cách đầy trớ trêu, chính tại sân Camp Nou trong trận bán kết lượt về Champions League năm 2010. Inter Milan của Mourinho hành quân đến sân của nhà đương kim vô địch Barcelona do Guardiola dẫn dắt với lợi thế 3-1 ở lượt đi.

Bầu không khí trước trận đấu giống như một chảo lửa. Xe buýt của Inter bị tấn công trên đường đến sân. Một tấm biểu ngữ khổng lồ với dòng chữ "Lội ngược dòng" được giăng khắp khán đài. Niềm tin của các Cules càng được củng cố khi Thiago Motta của Inter nhận thẻ đỏ oan uổng ở phút 28, sau pha ăn vạ khét tiếng của Sergio Busquets.

Nhưng chính chiếc thẻ đỏ đó đã mở ra hơn 60 phút phòng ngự kiên cường, một màn trình diễn của những người hùng, một kiệt tác của bóng đá phòng ngự mà Mourinho tin rằng đã định hình nên toàn bộ sự nghiệp của ông. Samuel Eto'o, một tiền đạo lừng danh, đã chơi như một hậu vệ biên. Cả đội bóng đã co cụm thành một pháo đài bất khả xâm phạm trước khung thành.

"Nếu phải chọn một trong những màn trình diễn giàu cảm xúc nhất, tôi phải chọn trận đấu đó," Mourinho nói. "Chơi với 10 người ở Barcelona đã trở thành bản anh hùng ca. Bạn cần những người hùng. Chúng tôi đã phòng ngự bằng tất cả những gì mình có, bằng cả trái tim lẫn linh hồn."

"Đó là thất bại đẹp nhất trong sự nghiệp của tôi. Chúng tôi đã cống hiến tất cả. Chúng tôi thua 1-0. Nhưng chúng tôi đã vào chung kết."

Bậc thầy tâm lý: Khiến cầu thủ sẵn sàng "lao đầu vào tường"

Sau khi vượt qua Barcelona, Inter của Mourinho đã đánh bại Bayern Munich của người thầy cũ Louis van Gaal, để lên ngôi vô địch UCL, qua đó hoàn tất cú ăn ba lịch sử. Đó là lần thứ hai Mourinho vô địch Champions League, và cả hai lần đều là những câu chuyện cổ tích của kẻ chiếu dưới, nơi khả năng quản lý con người phi thường của ông được thể hiện rõ nhất.

Benni McCarthy, người hùng của Porto năm 2004, kể lại bí quyết của Mourinho: "Ông ấy là huấn luyện viên đầu tiên tôi gặp mà biết gần như mọi thứ về mỗi cầu thủ , hoàn cảnh, họ đến từ đâu, gia đình có bao nhiêu người, bố mẹ còn sống không. Ông ấy muốn biết về quá trình trưởng thành, những khó khăn, những thăng trầm của tôi. Điều đó tạo ra một sự kết nối không thể tin được. Và bạn sẽ sẵn sàng lao đầu vào một bức tường gạch vì ông ấy."

Javier Zanetti, đội trưởng huyền thoại của Inter, cũng đồng tình. "Mourinho đã tạo ra một gia đình," Zanetti nói. "Chúng tôi đã xây dựng sự gắn kết đó trong tuần, khi chúng tôi có những bữa tiệc nướng asado (BBQ kiểu Argentina), điều mà Mourinho rất thích. Nó phá vỡ mọi khoảng cách trong phòng thay đồ đầy những ngôi sao quốc tế. Mối quan hệ của chúng tôi không chỉ đơn thuần là HLV-cầu thủ, nó là một sự gắn kết  sâu sắc."

Sự mâu thuẫn của một thiên tài: Kẻ thực dụng và người tình cảm

Nhưng có một sự mâu thuẫn lớn trong con người Mourinho. Ông xây dựng những mối quan hệ gia đình sâu sắc, khiến các cầu thủ yêu quý ông như người cha của họ, rồi đột ngột ra đi ngay sau khi đạt đến đỉnh vinh quang. Ông rời Porto đến Chelsea, và rời Inter đến Real Madrid chỉ vài tuần sau khi vô địch Champions League. Đó là một sự thực dụng lạnh lùng, một toan tính đến mức tàn nhẫn.

Tuy nhiên, những thước phim tài liệu lưu trữ phía sau sân khấu ở Bernabeu, ngay sau trận chung kết năm 2010 đã cho thấy một khía cạnh hoàn toàn khác của Người Đặc Biệt, một con người dễ bị tổn thương đằng sau lớp vỏ bọc sắt đá.

Đoạn phim cho thấy Mourinho đang được xe chở ra khỏi sân vận động. Ông vội vã rời đi, thậm chí không nói lời từ biệt trọn vẹn với các học trò, để bắt đầu cuộc phiêu lưu mới với Real Madrid.

Nhưng khi phát hiện ra một trong những "vị tướng" trung thành của mình, Marco Materazzi, đang đứng đó khóc một mình, ông đã không thể ra đi một cách lạnh lùng. Mourinho yêu cầu dừng xe, bước ra ngoài, và cả hai đã có một cái ôm chặt, đẫm nước mắt, một khoảnh khắc chia ly đầy cảm xúc, trước khi Mourinho trở lại xe và quay lưng lại với Inter.

"Tôi đã chạy trốn," Mourinho thừa nhận 15 năm sau. "Tôi nghĩ nếu tôi lên xe buýt cùng họ, nếu tôi trở về Milan, nếu tôi bước vào sân San Siro đầy ắp khán giả, tôi nghĩ mình sẽ không đến Real Madrid. Cảm xúc sẽ ngăn tôi lại. Nhưng tôi muốn đi. Tôi nghĩ đó là thời điểm thích hợp. Tôi phải trốn thoát."

Di sản độc nhất

Sự mâu thuẫn trong khoảnh khắc đó đã định hình nên con người Mourinho và lý giải cách ông giành được hai chức vô địch Champions League. Ông tạo ra một mối quan hệ trung thành mãnh liệt ngoài sân cỏ, để đảm bảo rằng đội bóng bước ra sân sẽ là một tập thể sẵn sàng chiến đấu đến cùng, sẵn sàng chịu đựng và hy sinh vì nhau.

Mười lăm năm sau, Mourinho có thể đã điềm đạm hơn, sức hút của ông có thể đã suy giảm. Nhưng niềm tự hào về những chiến công lịch sử của Mourinho vẫn còn nguyên vẹn. Như chính ông đã chỉ ra, những chức vô địch của Porto và Inter vẫn chưa được lặp lại.

"Tại sao tôi lại ở đây nói chuyện với các bạn? Không phải vì tôi đang ở Fenerbahce, hay vì tôi đã vô địch Ngoại Hạng Anh với Chelsea. Đó là vì tôi là người hai lần vô địch Champions League. Đó là lý do."

"Bạn đến Real Madrid, Barcelona, Manchester United, và có thể mọi người không có cảm giác tương tự. Nhưng bạn đến Porto, bạn đến Milan, và mọi người đều biết. Nhà vô địch Champions League 2004, nhà vô địch Champions League 2010. Huấn luyện viên của họ là ai? Là Mourinho."

Cuối cùng, di sản của José Mourinho không nằm ở những chiếc cúp, mà ở chính con người đầy mâu thuẫn của ông. Ông là "Chúa tể hắc ám" sẵn sàng bóp nghẹt vẻ đẹp của trận đấu, nhưng cũng là người cha khiến các học trò sẵn sàng chiến đấu và hi sinh về mình.

Ông là kẻ thực dụng lạnh lùng, nhưng cũng là người đàn ông có thể rơi nước mắt trong một cái ôm chia ly. Lịch sử có thể tranh cãi về triết lý của ông, nhưng không ai có thể phủ nhận rằng, ở Porto và Inter Milan, Mourinho không chỉ giành chiến thắng, ông đã tạo nên những câu chuyện bất tử.