Wirtz - Xavi Simons: Khi hai bộ não trẻ định hình số 10 hiệ…

Ai là “số 10” hoàn hảo hơn cho bóng đá đỉnh cao?

Trong bối cảnh các “số 10 cổ điển” dần nhường chỗ cho những tiền vệ lai: vừa kiến thiết, vừa pressing, vừa biết ghi bàn, hai tài năng 22 tuổi là Florian Wirtz và Xavi Simons đang đại diện cho hai hướng phát triển nổi bật của bóng đá châu Âu. 

Một người kiểm soát thế trận và không gian như một nhạc trưởng hiện đại, người kia tung hoành nhờ tốc độ, kỹ thuật và sự cơ động như một nghệ sĩ tự do. Bài phân tích này sẽ đưa cả hai lên bàn mổ xẻ dưới lăng kính dữ liệu: từ bản đồ nhiệt, xG, xA, cho tới những thống kê tịnh tiến bóng và pressing.

Phần I: Dữ liệu so sánh trực quan – Phác họa vai trò bằng con số

1. Bản đồ nhiệt: Vị trí và mật độ hoạt động

Dễ thấy trên bản đồ nhiệt, Simons chủ yếu hoạt động ở hành lang trái và nách trái hàng phòng ngự đối phương. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là anh không dính chặt biên mà thường xuyên bó vào trung lộ, tạo ra vai trò “số 10 lệch trái” trong hệ thống Leipzig. Với trung bình hơn 70 lần chạm bóng mỗi 90 phút, Simons được tin tưởng như một “trạm trung chuyển” trong các đợt lên bóng và là điểm phát động pressing đầu tiên.

Còn với Florian Wirtz, cầu thủ người Đức di chuyển nhiều trong khu vực half-space bên trái và trung lộ gần vòng cấm, bản đồ nhiệt của Wirtz cho thấy mật độ hoạt động đậm đặc hơn hẳn trong vùng 1/3 cuối sân. Điều đó thể hiện rõ vai trò nhạc trưởng: không chỉ kéo bóng từ giữa sân mà tập trung vào các pha tịnh tiến nhanh và xử lý bóng sống. Anh chính là cầu nối trực tiếp giữa tuyến giữa và vòng cấm.

2. Dứt điểm và hiệu quả kỳ vọng

Florian Wirtz đạt xG trung bình 0.39 mỗi 90 phút, tức gần như luôn đặt mình vào vị trí có khả năng ghi bàn cao mỗi trận, đặc biệt từ bóng sống (0.27 xG open play). Anh sút ít hơn Simons nhưng lại có xG mỗi cú sút cao hơn (0.13 so với 0.11), điều đó cho thấy Wirtz chọn vị trí sút khôn ngoan, không lạm dụng các cú sút xa hoặc trong thế bị kèm

Con số 10 bàn thắng của Wirtz, tương ứng với số xG mùa giải vừa qua (10,09), cho thấy sự ổn định trong khâu dứt điểm của tân binh Liverpool

Trong khi đó, Simons có xu hướng dứt điểm nhiều hơn, sẵn sàng ra chân ở những tình huống ngoài vòng cấm, đồng thời là người hay được trao cơ hội thực hiện những quả phạt nguy hiểm, tuy nhiên số bàn thắng của Xavi Simons phần lớn nằm ở khu vực trong vòng cấm. Cầu thủ người Hà Lan có xG trung bình 0.25 mỗi 90 phút và 5,38 xG tổng cả mùa giải, con số tạm ổn.

Nhưng tỷ lệ chuyển hóa bàn thắng của Xavi Simons mới là điều đáng ấn tượng. Xavi Simons đạt rới 0,46 bàn mỗi trận, ghi được 10 bàn bằng Wirtz, với số lượng xG chỉ bằng 1 nửa người đồng nghiệp. Điều này cho thấy Xavi Simons là cầu thủ có khả năng dứt điểm rất hay, sẵn sàng bùng nổ bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, với 1 cầu thủ trẻ như Xavi Simons, sự ổn định vẫn còn là 1 dấu hỏi trong những mùa giải tiếp theo.

3.  Kiến thiết và đóng góp lối chơi: Khi dữ liệu vẽ nên chân dung "số 10"

a. Hiệu quả phối hợp và cảm quan không gian

Florian Wirtz cho thấy khả năng phối hợp và định hướng thế trận vượt trội. Với điểm số cao hơn rõ rệt ở cả hiệu quả xây dựng bóng lẫn cảm quan không gian, anh không chỉ là người tham gia vào quá trình luân chuyển, mà còn là người định hình vị trí và tốc độ tấn công.

Chỉ số cảm quan không gian lên tới 40.43 chứng minh khả năng chọn vị trí để nhận bóng không bị bắt bài, luôn duy trì thế chủ động. Simons cũng làm tốt, nhưng thường đóng vai trò phụ trợ trong các pha bóng cánh trái, hơn là làm trục điều phối trung tâm như Wirtz.

b. Đường chuyền theo từng khu vực – Ai tạo ảnh hưởng nhiều hơn?

Florian Wirtz thực hiện nhiều đường chuyền ở khu vực sát khung thành hơn Xavi Simons, đặc biệt là các đường chuyền vào 1/3 cuối sân và vòng cấm. Mỗi 90 phút, Wirtz có gần 25 đường chuyền thành công vào khu vực 1/3 cuối sân, so với 15 của Simons, và 1.36 đường chuyền vào vòng cấm so với 0.82.

Điều này cho thấy Wirtz là cầu thủ hướng đến tạo cơ hội trực tiếp trong khu vực nguy hiểm, trong khi Simons thường chuyền ở các vị trí lệch biên hoặc giữa sân. Cả hai đều phối hợp tốt ở cánh trái và half-space, nhưng Wirtz đóng góp sâu hơn vào giai đoạn cuối của tình huống tấn công.

c. Tỷ lệ chuyền chính xác – Chính xác ở đâu là quan trọng?

Xét về độ chính xác, Simons có tỷ lệ chuyền tốt ở giữa sân và hai cánh, đặc biệt khi không bị áp lực trực tiếp. Tuy nhiên, Wirtz vượt trội trong các pha chuyền vào vòng cấm, với tỷ lệ chính xác lên tới 80.82%, so với 58.33% của Simons.

Tỷ lệ này cho thấy Wirtz không chỉ chuyền ở nơi khó hơn, mà còn thực hiện tốt hơn. Khi bóng đến gần cầu môn đối phương, anh giữ được độ chính xác cao, điều rất quan trọng để tạo cơ hội ghi bàn trong những không gian chật hẹp.

d. Tầm ảnh hưởng khi tham gia tấn công

Florian Wirtz tạo ảnh hưởng lớn hơn lên nhịp độ và chất lượng tấn công. Anh thực hiện nhiều hơn các hành động có bóng ở khu vực 1/3 cuối sân, tạo nhiều cơ hội nguy hiểm hơn và cũng kiến tạo nhiều hơn. Đặc biệt, dù số lần chạm bóng mỗi trận không quá vượt trội, nhưng hiệu quả mỗi lần chạm của Wirtz lại cực kỳ cao. Anh biết khi nào cần chuyền, khi nào cần giữ nhịp, khi nào cần xé nát hàng phòng ngự bằng một cú chọc khe.

Phần II: Nhận định chuyên môn – Khi dữ liệu gặp triết lý chiến thuật

Xavi Simons là mẫu cầu thủ hybrid: đá được như một winger lệch trái, nhưng vẫn thực hiện được nhiệm vụ kiến thiết nhờ tư duy trưởng thành từ La Masia. Sự đa năng của Simons giúp anh trở nên khó bắt bài trong các pha luân chuyển bóng. 

Trong hệ thống pressing tầm cao của RB Leipzig, anh là người thực hiện áp lực đầu tiên với cường độ cao. Simons cũng đặc biệt hiệu quả trong các tình huống chuyển trạng thái, nơi anh có thể sử dụng tốc độ, kỹ thuật và khả năng rê bóng để đột nhập vòng cấm. Tuy nhiên, điểm trừ của Simons là vẫn còn nhiều pha xử lý thiếu chính xác ở khu vực quyết định, dẫn tới tỷ lệ mất bóng cao trong 1/3 cuối sân.

Florian Wirtz ngược lại là hiện thân của một số 10 hiện đại đã hoàn thiện. Anh không cần tốc độ cao hay những pha đột phá mãn nhãn, thay vào đó là di chuyển không bóng cực kỳ thông minh, nhận bóng trong không gian nhạy cảm giữa hàng tiền vệ và hậu vệ đối phương, sau đó xử lý bằng một chạm nhanh gọn. 

Cảm quan không gian của Wirtz giúp anh luôn ở vào vị trí chủ động mà không cần quá nhiều lần chạm bóng. Trong đội hình Leverkusen, anh vừa là chân kiến tạo chủ lực, vừa là người thực hiện pressing và giành lại bóng ở 1/3 cuối sân. Đây chính là lý do Liverpool sẵn sàng chi 126 triệu bảng để đưa anh về, bởi anh không chỉ là chân kiến thiết mà còn là cầu thủ “chiến thuật hóa” mọi tình huống.

Phần III: Tác động chiến thuật & triển vọng phát triển

Tại Liverpool, Florian Wirtz được xem là bản nâng cấp hoàn hảo cho vị trí từng thuộc về Roberto Firmino hoặc Philippe Coutinho. Anh có thể đá số 9 ảo, kết nối giữa tuyến giữa và hàng công, hoặc lùi sâu sáng tạo như Kevin De Bruyne thời đỉnh cao. Trong tay HLV Arne Slot, người ưa pressing và kiểm soát bóng, Wirtz sẽ là mắt xích tổ chức kiêm pressing đầu tiên, người vừa khởi tạo áp lực, vừa kết thúc chuỗi tấn công.

Trong khi đó, Xavi Simons nếu cập bến Chelsea sẽ mang đến cho Enzo Maresca một “Palmer phía đối diện”, hoạt động đối xứng cánh trái và tạo sự cân bằng cho sơ đồ 4-2-3-1. Nếu Palmer chơi sáng tạo bên phải, thì Simons có thể dùng khả năng rê bóng và tốc độ để kéo dãn hàng thủ, kết hợp pressing từ hai cánh, đồng thời có thể đóng vai trò là người dứt điểm cuối cùng.

Về mặt tiềm năng, Wirtz rõ ràng đã vươn lên một đẳng cấp cao hơn: là trụ cột tuyển Đức, cầu thủ xuất sắc nhất của Leverkusen 2 mùa liên tiếp, và đang tiến gần đến tầm “elite” cùng Jude Bellingham, Pedri hay Jamal Musiala. Simons có thể chưa đạt đến đỉnh cao đó, nhưng với phong độ hiện tại và sự dẫn dắt phù hợp, anh hoàn toàn có thể bùng nổ thành một biểu tượng của bóng đá hiện đại nhờ sự đa năng hiếm thấy.

Cả hai đều là đại diện cho bóng đá hiện đại, không chỉ ghi bàn hay kiến tạo, mà còn phải pressing, di chuyển không bóng, giành lại quyền kiểm soát và tạo ảnh hưởng chiến thuật sâu rộng. Ở hai điểm khác nhau của biểu đồ chiến thuật, họ đều hướng đến một chuẩn mực chung, số 10 không chỉ là nghệ sĩ, mà còn là người thợ chiến lược âm thầm định hình trận đấu.

Dữ liệu được tổng hợp từ 1vs1.com